Παραθαλάσσιος μικρός οικισμός/νησάκι, 35 χλμ. δυτικά της Σητείας που στην αρχαιότητα ήταν ενωμένο με την ξηρά μέσω μικρού πορθμού ο οποίος δημιουργούσε δύο φυσικά λιμανάκια ενώ υπήρξε σπουδαίο κέντρο των Μινωιτών.
‹
›
Αρχαιολογικός Χώρος στη νησίδα Μόχλου Σητείας
Απέναντι από τον οικισμό του Μόχλου βρίσκεται ένα μικρό νησάκι που φέρει το ίδιο όνομα. Στο νησί έχει εντοπιστεί μινωικός οικισμός με λιμάνι. Η κατοίκιση του νησιού έγινε την Πρωτομινωική Ι περίοδο ενώ η ακμή του υπολογίζεται κατά την Πρωτομινωϊκή III περίοδο. Υπήρξε σπουδαίο λιμάνι ενώ, κατά την αρχαιότητα, στενός πορθμός, ένωνε το σημερινό νησάκι με τη στεριά και σχημάτιζε δύο ασφαλή φυσικά λιμάνια.
Αρχαιολογικός Χώρος στη νησίδα Μόχλου Σητείας
Απέναντι από τον οικισμό του Μόχλου βρίσκεται ένα μικρό νησάκι που φέρει το ίδιο όνομα. Στο νησί έχει εντοπιστεί μινωικός οικισμός με λιμάνι. Η κατοίκιση του νησιού έγινε την Πρωτομινωική Ι περίοδο ενώ η ακμή του υπολογίζεται κατά την Πρωτομινωϊκή III περίοδο. Υπήρξε σπουδαίο λιμάνι ενώ, κατά την αρχαιότητα, στενός πορθμός, ένωνε το σημερινό νησάκι με τη στεριά και σχημάτιζε δύο ασφαλή φυσικά λιμάνια.
Αρχαιολογικός Χώρος στη νησίδα Μόχλου Σητείας
Απέναντι από τον οικισμό του Μόχλου βρίσκεται ένα μικρό νησάκι που φέρει το ίδιο όνομα. Στο νησί έχει εντοπιστεί μινωικός οικισμός με λιμάνι. Η κατοίκιση του νησιού έγινε την Πρωτομινωική Ι περίοδο ενώ η ακμή του υπολογίζεται κατά την Πρωτομινωϊκή III περίοδο. Υπήρξε σπουδαίο λιμάνι ενώ, κατά την αρχαιότητα, στενός πορθμός, ένωνε το σημερινό νησάκι με τη στεριά και σχημάτιζε δύο ασφαλή φυσικά λιμάνια.
‹
›
Αρχαιολογικός χώρος στο Χαμέζι
Ο αρχαιολογικός βρίσκεται δίπλα στο χωριό Χαμέζι (είναι στο κεντρικό δρόμο Σητείας – Αγ. Νικολάου). Πρόκειται για οικία της μεσομινωικής εποχής και προσφέρει πολύτιμα στοιχεία για την ιστορία της αρχιτεκτονικής του Μινωικού Πολιτισμού.
Αρχαιολογικός χώρος στο Χαμέζι
Ο αρχαιολογικός βρίσκεται δίπλα στο χωριό Χαμέζι (είναι στο κεντρικό δρόμο Σητείας – Αγ. Νικολάου). Πρόκειται για οικία της μεσομινωικής εποχής και προσφέρει πολύτιμα στοιχεία για την ιστορία της αρχιτεκτονικής του Μινωικού Πολιτισμού.
Αρχαιολογικός χώρος στο Χαμέζι
Ο αρχαιολογικός βρίσκεται δίπλα στο χωριό Χαμέζι (είναι στο κεντρικό δρόμο Σητείας – Αγ. Νικολάου). Πρόκειται για οικία της μεσομινωικής εποχής και προσφέρει πολύτιμα στοιχεία για την ιστορία της αρχιτεκτονικής του Μινωικού Πολιτισμού.
Αρχαιολογικός χώρος στο Χαμέζι
Ο αρχαιολογικός βρίσκεται δίπλα στο χωριό Χαμέζι (είναι στο κεντρικό δρόμο Σητείας – Αγ. Νικολάου). Πρόκειται για οικία της μεσομινωικής εποχής και προσφέρει πολύτιμα στοιχεία για την ιστορία της αρχιτεκτονικής του Μινωικού Πολιτισμού.
Αρχαιολογικός χώρος στο Χαμέζι
Ο αρχαιολογικός βρίσκεται δίπλα στο χωριό Χαμέζι (είναι στο κεντρικό δρόμο Σητείας – Αγ. Νικολάου). Πρόκειται για οικία της μεσομινωικής εποχής και προσφέρει πολύτιμα στοιχεία για την ιστορία της αρχιτεκτονικής του Μινωικού Πολιτισμού.
‹
›
Αρχαία Ιτανος
Η Ίτανος ήταν αρχαία πόλη στην περιοχή της Ερημούπολης (26 χλμ ανατολικά της Σητείας). Βρίσκεται πιο βόρεια από το φοινικόδασος Βάι. Η αρχαία Ιτανος, έχει κατοικηθεί από την προϊστορική περίοδο. Η μεγάλη της ακμή τοποθετείται στα Ελληνιστικά Χρόνια, περίοδο κατά την οποία ακμάζει σαν μεγάλο λιμάνι και Εμπορικό Κέντρο με επαφές στην Ανατολική Μεσόγειο και βόρειο Αφρική. Η ακμή της πόλης συνεχίστηκε μέχρι και τα πρώτα βυζαντινά χρόνια όπως φαίνεται από τα ερείπια των μεγάλων και πλούσιων παλαιοχριστιανικών ναών της. Αρκετά αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής εκτίθενται στο Μουσείο Αγίου Νικολάου.
‹
›
Ιερά Μονή Παναγιάς Φανερωμένης
Οκτώ χιλιόμετρα δυτικά της Σητείας βρίσκεται η Μονή της Παναγίας της Φανερωμένης Τράχηλα, γνωστή και ως Κυρία Φανερωμένη. Με βάση τις πηγές το μοναστήρι κτίστηκε τον 13ο αιώνα, ενώ καταστράφηκε από τους πειρατές κατά τον 15ο και 16ο αιώνα. Στο κέντρο της Μονής υπάρχει ο δίκλιτος ναός που είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου και στον Άγιο Γεώργιο.
‹
›
Μινωική πόλη στον Ρουσολάκκο
Δίπλα στην παραλία της Χιόνας αποκαλύφθηκε σπουδαία μινωική πόλη, η οποία άκμασε κατά την υστερομινωική περίοδο, μέχρι τον 15ο αιώνα π.Χ. Εδώ βρέθηκαν ο Κούρος του Παλαίκαστρου καθώς και τάφοι της πρωτομινωικής και μεσομινωικής περιόδου
‹
›
Αρχαιότητες, Ζάκρος
Στην έξοδο του Φαραγγιού των Νεκρών βρίσκονται τα ερείπια του Μινωικού Ανακτόρου της Ζάρκου. Υπήρξε σημαντικό εμπορικό λιμάνι που συνέδεε τη Μινωική Κρήτη με τα σπουδαία κέντρα της εποχής στην Αφρική και την Ασία. Το ανάκτορο, με τους βοηθητικούς χώρους, καλύπτει έκταση 8 στρεμμάτων. Έχουν βρεθεί πλούσια ευρήματα που φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Σητείας.
‹
›
Ο Πύργος της Βόιλα
Στον οικισμό Βόιλα βρίσκονται ερείπια του βενετσιάνικου πύργου των Genna. Σύμφωνα με επιγραφή που έχει διασωθεί η ανέγερσή του έγινε το 1742. Κατά την Τουρκοκρατία ήταν έδρα τάγματος γενιτσάρων με γνωστότερος από τους διοικητές τον Τζεν Αλής, που έδωσε το όνομα του στον πύργο του οικισμού.
‹
›
Ενετική Έπαυλη Ντε Μέτσο, Ετιά
Ο οικισμός της Ετιάς κατά την Ενετοκρατία ήταν φέουδο της οικογένειας De Mezzo. Σώζεται, αν και μερικώς κατεστραμμένη, τριώροφη έπαυλη – πύργος της οικογένειας η οποία είναι γνωστή ως «Σεράγιο». Αποτελεί ένα από τα πιο ενδιαφέροντα δείγμα βενετσιάνικης αρχιτεκτονικής σε ολόκληρη την Κρήτη.
‹
›
Μονή Τοπλού
Η Ιερά Μονή της Παναγίας Ακρωτηριανής και του Αγίου Ιωάννη του θεολόγου Τοπλού Σητείας αποτελεί μια από της πιο παλιές και πιο ιστορικές μονές στην Κρήτη. Είναι Φρουριακής μορφής Μοναστήρι το οποίο άκμασε στα μέσα του 14ου και 15ου αιώνα, ως κέντρο καλλιέργειας των Τεχνών και των Γραμμάτων.
‹
›
Ιερός Ναός Αγίας Τριάδος και Παναγίας (Σφάκα)
Δίκλιτος ναός που οικοδομήθηκε στο 14ο-15ο αιώνα. Στο ένα κλίτος τιμάται η Κοίμηση της Θεοτόκου και στο άλλο η Αγία Τριάδα. Τα ξυλόγλυπτα τέμπλα είναι εξαιρετικής τέχνης, με έτος κατασκευής 1845-1849. Είναι η παλαιότερη εκκλησία του χωριού και κάποτε ενοριακή του Κάτω Χωριού της Σφάκας.
‹
›
Ιερός Ναός Αγίου Ιωάννη Θεολόγου (Μέσα Μουλιανά)
Σημαντικό μνημείο είναι η εκκλησία του πολιούχου του χωριού, Αγ. Ιωάννου του Θεολόγου. Πρόκειται για αρχικό τρίκλιτο ναό ο οποίος υπέστη τρεις διαδοχικές επεκτάσεις κατά την περίοδο της βενετοκρατίας και κατά τον 19ο αιώνα. Η αψίδα του ιερού χρονολογείται από τον 14ο αιώνα.
‹
›
Ο ναός των Αγίων Αποστόλων, Κάτω Επισκοπή
Ο οικισμός της Κάτω Επισκοπής απέχει 500 μέτρα από το Πισκοκέφαλο και 4 χιλιόμετρα από την Σητεία. Το 2011 είχε 139 κατοίκους. Βρίσκεται σε υψόμετρο 40 μέτρων στην ανατολική πλευρά του Πεντέλη ποταμό. Δυτικά του του μικρού οικισμού της Κάτω Επισκοπής βρίσκεται ο ναός των Αγίων Αποστόλων ο οποίος χρονολογείται από τον 15ο αιώνα. Πρόκειται για τριμερές κτίσμα με τρούλλο. Επίσης στην περιοχή εντοπίστηκαν, συστάδα τάφων και μέρος κτηρίου ρωμαϊκών χρόνων.
‹
›
Ιερός Ναός Γενεσίου της Θεοτόκου, Επάνω Επισκοπή
Στο κέντρο του χωριού, της Επάνω Επισκοπής, υπάρχει μεγάλος τρίκλιτος θολοσκέπαστος ναός πιθανότατα χτισμένο στη θέση παλαιοχριστιανικής βασιλικής. Το κεντρικό κλίτος είναι αφιερωμένο στο Γενέσιο της Θεοτόκου και τα πλαϊνά στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο και στον Άγιο Γεώργιο. Στη θέση Τρυπητός το 1978 βρέθηκε Φυλάκιο – φρούριο των κλασικών Ελληνικών χρόνων. Σώζεται τοίχος σε μήκος 24 και ύψος 2 μ., κτισμένος με πελεκητές πέτρες.
‹
›
Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου, Μαρωνιά
Στο χωριό της Μαρωνιάς βρίσκεται ο τρίκλιτος ενετικός ναός της γεννήσεως της Θεοτόκου. Ήταν έδρα του Λατίνου επισκόπου της Σητείας. Περιέχει εντοιχισμένο έμβλημα του Λατίνου Επισκόπου Gaspar Viviarius.
‹
›
Ιερός Ναός Γενεσίου της Θεοτόκου, Επάνω Επισκοπή
Στο κέντρο του χωριού, της Επάνω Επισκοπής, υπάρχει μεγάλος τρίκλιτος θολοσκέπαστος ναός πιθανότατα χτισμένο στη θέση παλαιοχριστιανικής βασιλικής. Το κεντρικό κλίτος είναι αφιερωμένο στο Γενέσιο της Θεοτόκου και τα πλαϊνά στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο και στον Άγιο Γεώργιο. Στη θέση Τρυπητός το 1978 βρέθηκε Φυλάκιο – φρούριο των κλασικών Ελληνικών χρόνων. Σώζεται τοίχος σε μήκος 24 και ύψος 2 μ., κτισμένος με πελεκητές πέτρες.
‹
›
Ιερός Ναός Τιμίου Προδρόμου, Σίτανος
Πρόκειται για Βυζαντινό ναό με τρούλο ο οποίος βρίσκεται στον οικισμό της Σίτανου. Οι λίγες τοιχογραφίες που διατηρούνται είναι υψηλής τέχνης και χρονολογούνται από τον 14ο αιώνα.
‹
›
Ιερός Ναός Άγιος Στέφανος
Στο κέντρο του χωριού Άγιος Στέφανος σε υψόμετρο 453 μ. με υπέροχη θέα στο Λιβυκό Πέλαγος και τα βουνά της Θρυπτής, υπάρχει ο εντυπωσιακός ιερός ναός του Αγίου Στεφάνου, ο οποίος διακρίνεται για την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, τον εσωτερικό αλλά και τον εξωτερικό διάκοσμό του. Βόρεια το οικισμού υπάρχουν τα ερείπια του ενετικού φρουρίου «Κάστελος» ή «Φορτέτσα».
‹
›
Αγία Παρασκευή, Ζίρος
Είναι ο παλαιότερος ναός του οικισμού της Ζίρου με τοιχογραφίες που χρονολογούνται από το 14ο αιώνα. Ο ναός παρουσιάζει αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον ενώ έχει μικρό ξύλινο τέμπλο με δύο εικόνες, του Παντοκράτορα, και της Αγίας Παρασκευής. Η εκκλησία αποτέλεσε τόπο δολοφονίας, δεκάδων παλικαριών από το χωριό Σκαλιά, από τους Οθωμανούς.
‹
›
Ιερός Ναός Παναγίας Ελεούσας και Αγίου Χαραλάμπους, Παπαγιαννάδες
Στο χωριό Παπαγιαννάδες βρίσκεται η εκκλησία της Παναγιάς της Ελεούσας. Πρόκειται για δύο ναούς που έχουν συνενωθεί. Αρχικά χτίστηκε ο Ναός της Παναγιάς και στη συνέχεια, στα νότια του, ενώθηκε με το ναό του Αγίου Χαραλάμπους. Στο ναό της Παναγίας σώζονται αξιόλογες τοιχογραφίες οι οποίες χρονολογούνται το 1363.
‹
›
Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, Βόιλα
Σημαντικό μνημείο της Βόιλας είναι ο δίκλιτος ναός του Αγίου Γεωργίου με κατασκευή κατά τον 15ο αιώνα. Ο ναός επεκτάθηκε προς τα δυτικά και προστέθηκε κλίτος στα βόρεια αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη. Επίσης στο δυτικό άκρο του ναού υπάρχει κόγχη αψιδωτή με τον οικογενειακό τάφο των Σαλαμών οι οποίοι ανήκαν στους Ενετούς φεουδάρχες του οικισμού.
‹
›
Ιερός Ναός Παναγίας των Λιθινών
Στο κέντρο του χωριού των Λιθινών βρίσκεται ο ναός της Παναγιάς. Είναι βυζαντινός ναός που ανάγεται στην εποχή του 9ου αιώνα ενώ στο εσωτερικό του έχει τοιχογραφίες που χρονολογούνται από τον 14ο αιώνα. Επίσης το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού έχει αξιόλογες εικόνες όπως η Παναγιά η Βρεφοκρατούσα η οποία τιμάται ως θαυματουργή. Το χωριό είναι κτισμένο σε υψόμετρο 276 μ. και περιβάλλεται από από ελαιώνες.
‹
›
Ιερός Ναός Τιμίου Σταυρού, Πεύκοι
Ο ιερός ναός του Τιµίου Σταυρού είναι σύγχρονος και βρίσκεται βόρεια του χωριού Πεύκοι σε πανοραµική θέα. Κτίστηκε το 1946 ενώ οι εικόνες είναι το 1956 από εργαστήριο του Αγίου Όρους. Ο ναός εορτάζει στις 20 Ιουλίου, ηµέρα µνήµης του Προφήτου Ηλιού του Θεσβίτου.
‹
›
Ιερός Ναός Αγίου Αθανασίου στις Λιθίνες
Στο χωριό Λιθίνες βρίσκεται ο βυζαντινός ναός των Αγίου Ααθνασίου. Χρονολογείται από τον 15ο αιώνα. Το 1603 προστέθηκε νάσθηκας ο οποίος στεγάζει τον οικογενειακό τάφο του τοπικού άρχοντα Γεωργίου Βλάχου που σώζεται σε εξαιρετική κατάσταση.
‹
›
Αγία Αικατερίνη, Ετιά
Στο χωριό της Ετιάς υπάρχει ο Ναός της Αγίας Αικατερίνης, με την αναγεννησιακή μορφολογία και εκλεπτυσμένη ανάγλυφη διακόσμηση.
‹
›
Η ιερά μονή Αγίας Σοφίας, Αρμένοι
Πρόκειται για εγκαταλελειμμένο μοναστήρι με τετράγωνη κάτοψη, που βρίσκεται στο οροπέδιο των Αρμενοχαντράδων, δυτικά του οικισμού Αρμένοι. Ο χρόνος ίδρυσης της τοποθετείται περίπου στα μέσα του 15ου αιώνα. Το μοναστήρι ήταν φρουριακού τύπου, με κέντρο του κτηριακού συγκροτήματος τον ναό της Αγίας Σοφίας.
‹
›
Αγιος Γεώργιος, Αρμένοι
Στο χωριό Αρμένοι υπάρχει ο βυζαντινός ναός του Αγίου Γεωργίου μονόχωρος και καμαροσκεπής με νάρθηκα που κτίστηκε πολύ αργότερα. Στο εσωτερικό του ναού υπάρχουν τμήματα τοιχογραφιών με παραστάσεις του Χριστολογικού κύκλου, από τον 14ο ή 15ο αιώνα.
‹
›
Ναός Κοίμησης Θεοτόκου, Αρμένοι
Ο βυζαντινός ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου βρίσκεται στο ανατολικό άκρο του οικισμού των Αρμένων. Είναι μονόχωρος καμαροσκεπής ναό με νάρθηκα για να χωράει όλο το εκκλησίασμα. Υπάρχουν εικόνες στο ναό οι οποίες χρονολογούνται στον 18ο και 19ο αιώνα. Το τέμπλο είναι ξυλόγλυπτο με όμορφες διακοσμητικές λεπτομέρειες